Latin America Magazine.
 

Yuli: sprankelende biopic uit Cuba

13-06-2019 by Ruby Sanders

Yuli is een kleurrijke biopic gebaseerd op het leven van Carlos Acosta, een Cubaans balletfenomeen en de eerste zwarte solist bij het Londense Royal Ballet. Met in de hoofdrol niemand minder dan Acosta zelf.

De openingsscene van de Cubaanse film Yuli is verrassend: we zien herkenbare beelden van Havana, soms op het stereotype af, van de Malecón (de boulevard), de typerende statige maar afgebladderde panden, politieke leuzen die de muren sieren, kinderen in schooluniformen, klassieke auto’s en bejaarden in parkjes, maar we hóren een klassieke wals in plaats van de bekende son of salsa. De scene eindigt met een volwassen dansen die een prachtige schouwburg binnenloopt, om daar repetities voor een stuk aan te vangen. Het blijkt Carlos Acosta, geboren in 1973 in het Cuba van de revolutie, en – tegen wil en dank, zo zal blijken – uitgegroeid tot een wereldster en de eerste zwarte solodanser bij het Royal Ballet in Londen, waar hij tot 2015 solist en sterdanser zou blijven.

De beelden van de volwassen Acosta – die blijkt te oefenen voor een voorstelling over zijn eigen leven – worden afgewisseld met het verhaal van zijn jeugd, naar het lijkt zijn eigen herinneringen van de weg naar het glansrijke leven dat hij zou gaan leiden. Daar leek het lange tijd niet op. Als jongetje houdt Carlos – door zijn vader Yuli genoemd – ook al van dansen, maar dan op straat, de bewegingen van de dan populaire Michael Jackson imiterend. Zijn vader – ambitieus, volhardend, soms op het tirannieke af – wil het beste voor zijn enige zoon, wil een beter leven voor een zwarte jongen in het arme Cuba van de jaren 80 en 90, en stuurt hem naar een van de beste dansopleidingen van het land. De schoolleiding ziet het meteen in het jonge talent – ondanks (of dankzij) zijn auditie waarin hij wederom als Michael Jackson danst – maar een carrière als balletdanser ziet de tegendraadse Carlos zelf niet zitten: hij verzet zich tegen de discipline van de school, komt niet opdagen bij uitvoeringen en loopt weg uit repetities.

We zien hoe hij tegen zijn eigen verwachtingen in uiteindelijk toch door de wereld van de dans wordt gegrepen, en met veel steun van motiverende docenten uitgroeit tot een van de beste dansers van Cuba, en onder andere de eerste zwarte Romeo in ‘Romeo en Juliet’ zou worden. 

Het bijzondere aan Acosta’s verhaal is dat het het particuliere overstijgt: zijn leven loopt parallel met de geschiedenis van Cuba – en laat zien hoe die geschiedenis in de verschillende decennia doorleeft. Van het koloniale- en slavernijverleden tot de revolutie, de socialistische jaren tot de armzalige en geïsoleerde jaren ‘90, na de val van de Sovjet-Unie.

De sprankelende biopic, geregisseerd door de Spaanse regisseuse Icíar Bollaín, is gebaseerd op de memoires van Yuli zelf. Misschien daardoor blijft de film behoorlijk veilig, en doen bepaalde scenes wat sentimenteel aan. De moeizame relatie tussen Carlos en zijn harde, getraumatiseerde vader – die als kleinkind van tot slaaf gemaakten geen kansen kende op Cuba – staat centraal, en eindigt ondanks de heftige passages in een emotionele catharsis. Zijn moeder daarentegen heeft nauwelijks een zin tekst; zij is vooral in tranen. De beste scenes zijn die over Acosta’s jonge jaren waarin de jonge danser en acteur Edilson Manuel Olbera Núñez als Yuli centraal staat. Zijn energieke bewegingen in combinatie met zijn intense blik en gulle lach maken elke scene met hem een magische.

Yuli is nu te zien in filmhuizen in Nederland. 

reageren