Special Colombiaanse literatuur: Evelio Rosero: De drie Lilia’s

Laat u niet misleiden door de kleurrijke kaft, de fleurige titel en de dwangmatige vergelijking met García Márquez op de cover: allemaal geforceerde marketingtrucs die de simplistische, exotische beeldvorming rond de Latijns-Amerikaanse maatschappij en literatuur in stand houden en dus volledig voorbijgaan aan de complexiteit van een continent waar het woord ‘diversiteit’ dagelijks een nieuwe dimensie krijgt. De originele titel van De drie Lilia’s luidt Los almuerzos (‘De middagmalen’), en de korte roman speelt zich af in de stad waarvan García Márquez altijd al een afkeer heeft gehad, het kille Bogotá. Sterker nog, Evelio Rosero (°1958) situeert zijn verhaal volledig in een duistere kerk en de aanpalende pastorie.

In de kerk wonen zeven personen: de strenge pater Almida, de koster Machado en diens petekind Sabina, de jonge bultenaar Tancredo en de Lilia’s, drie weduwen die de maaltijden verzorgen. Tancredo’s taak bestaat in het coördineren van de middagmalen die de kerk elke weekdag aanbiedt aan allerhande behoeftigen. Vooral aan de donderdagen heeft Tancredo een hekel. Dan haalt een zootje onbeschaamde bejaarden hem steevast het bloed onder de nagels vandaan. Ze eten tergend traag en blijven na de maaltijd voor dood liggen. “Dat is het moment dat de woede diep vanuit zijn binnenste opborrelt en hem in een beest dreigt te veranderen”. Maar Tancredo onderdrukt nog een andere drift: Sabina wekt een dierlijke begeerte in hem op.

Door zich te houden aan de eenheid van tijd, plaats en handeling, slaagt Rosero erin om ook de lezer te beklemmen met de benauwdheid waarin de personages en hun verlangens opgesloten zitten. De poppen gaan aan het dansen wanneer pater Almida en de koster onverwacht moeten vertrekken naar een belangrijke afspraak. Ter vervanging komt de flamboyante pater Matamoros de avondmis opdragen. In een scène met een hoog Sister Act-gehalte brengt hij de ingedommelde parochie aan het zingen. Het is het startschot voor een lange nacht waarin de alcohol rijkelijk vloeit en gaandeweg blijkt dat Tancredo niet de enige is die een beest in bedwang houdt.

Rosero brak door met de roman De vertrapten (2006), die bekroond werd met de Independent Foreign Fiction Prize. Sindsdien groeit terecht ook de interesse voor zijn vroegere werk, waaronder De drie Lilia’s. Met veel zin voor humor neemt Rosero in dit boek de dubbele katholieke moraal op de korrel. Het verscheen voor het eerst in 2001 in Colombia, maar heeft ondertussen niet aan actualiteit ingeboet. Integendeel, geen beter moment om een roman over de noodzaak aan vernieuwing binnen de katholieke kerk te lanceren dan tijdens dit jaar waarin de eerste Latijns-Amerikaanse paus verkozen werd. Al is het nog maar de vraag of het wenselijk is dat paus Franciscus het even bont maakt als pater Matamoros…

Meer lezen
Abad, Héctor
2010    Het vergeten dat ons wacht. Breda: De Geus.

Álvarez, Sergio.
2012    35 Doden. Utrecht: Signatuur.

Franco, Jorge
2005    Rosario. Amsterdam: Meulenhoff.

García Márquez, Gabriel
1986    Liefde in tijden van cholera. Amsterdam: Meulenhof.

Restrepo, Laura
2006    Delirium. Amsterdam: Sijthoff.

Rivera, José Eustasio
1998    La vorágine. Buenos Aires: Losada.

Rosero, Evelio
2009    De vertrapten. Breda: De Geus.

Rosero, Evelio
2013    De drie Lilia’s. Breda: De Geus.

Ungar, Antonio
2012    De presidentskandidaat. Breda: De Geus.

Vallejo, Fernando
1999    De madonna van de moordenaars. Breda: De Geus.

Vásquez, Juan Gabriel
2012    Het geluid van vallende dingen. Utrecht: Signatuur.