Oorbel

02-05-2012 by Carmen Laura Gimenez Solar 1 comment

» Columns » Diáspora

Enkele weken voor de bevalling van mijn dochter, tijdens het wekelijkse gesprek met mijn moeder die nog in Bolivia woont, kwam het onderwerp “oorbel” ter sprake. Meisjes krijgen in Bolivia altijd oorbellen bij de geboorte, deels uit traditie: mooi, een eer voor wie een dergelijk cadeau mag uitzoeken (peetoom, peettante, opa’s, oma’s, tweede tante van moederskant, eerste oom van vaders kant, peetoom van moeder); deels uit praktische overwegingen: goud is handig als je in geldnood zit, en met die oorbellen in weet iedereen meteen dat de baby een meisje is. De handeling wordt door de verpleegster die de bevalling bijstaat zelf gedaan: baby opvangen, schoonboenen, wegen, meten, hiel prikken, etcetera, en ach, een prikje meer of minder en zó zitten de oorbellen erin. Pareltjes, gouden of zilveren bolletjes, briljantjes of de minder orthodoxe beertjes, bloemetjes en strikjes, het mag allemaal.

Mijn moeder somde de lijst oorbellen op die ze tot dan toe had verzameld om de oren van mijn dochter mee te versieren: Een paar pareltjes van mijn peetoom, gouden bolletjes van opa en oma, witte ik weet niet wat voor steen-bolletjes van mijn nicht María (María? Welke María? “Je weet wel, de broer van jouw overgrootmoeder van oma’s kant, Oom Pedro? Zijn dochter!”). Natuurlijk had zij als oma ook een paar uitgezocht, maar hoe die eruit zagen kon ze me niet helemaal via de telefoon uitleggen, zo bijzonder waren ze, ik moest ze gewoon zien.

Ik realiseerde me toen twee dingen: 1) Dit gaat over de oren van mijn eigen kind, 2) Shit! Ik heb een kind en buiten Bolivia, en met een Nederlander gemaakt. Wat me automatisch leidde naar de volgende vraag: ja of nee? Die oorbellen. Ik zei tegen mijn moeder: Nou, ik weet niet of dat gaat lukken – Wat gaat lukken? natuurlijk wel kind, ook al moet ik ze zelf erin zetten (mijn moeder is zelf verpleegster). Wat ik bedoelde was eigenlijk dat ik niet wist of de vader van mijn meisje het bijvoorbeeld goed zou vinden, maar dat ik ook niet wist of ik op alle blikken, vragen en opmerkingen die daaruit voort zouden vloeien wel zat te wachten.

Vroeger zou ik me geen seconde hebben afgevraagd waarom meisjes bij de geboorte oorbellen kregen, überhaupt er niet eens bij hebben stilgestaan dat ze er niet gewoon mee uit de buik kwamen, ik bedoel wie (als meisje zijnde) kon haar eigen oren zonder oorbellengaatjes bedenken? Ik niet, ze hoorden gewoon bij me, net als die ene moedervlek. Maar nu ik in Nederland woon sta ik er ineens bij stil.

Toen ging ik mijn omgeving peilen.

Jullie voelen het al aankomen. De al dan niet uitgesproken reacties van Nederlanders: “Wat? Oorbellen? Waarom? Zielig! En onnodig (alsof een kind door de regen laten fietsen wel nodig en niet zielig zou zijn), of aso, of ehh hier in Nederland doen enkel mensen die tot bepaalde groepen van de maatschappij behoren zoiets (een andere manier om aso te zeggen dus). Andere zeiden “Je mag het zelf weten, toch?’, in dezelfde toon die ze zouden gebruiken als je ze zou vertellen dat je een dolfijn op je enkel wilt laten tatoeëren of dat je in je bloemetjesjurk naar de zwarte cross gaat. Ja, in Bolivia krijgen meisjes bij de geboorte oorbellen, maar in Nederland is dit moeilijk voor te stellen, laat staan onopgemerkt te accepteren. Wou ik mijn kind dit aandoen?

Waarschijnlijk denk je bij het lezen van dit stuk: waarom neemt dat mens toch de moeite om over zoiets vreemds en banaals als oorbellen te schrijven? Ik doe het omdat dit op het eerste gezicht compleet triviaal dilemma een van de verschillende gezichten van de constante spagaat in het leven van een migrant illustreert. Een spagaat tussen de eigen identiteit en het behouden ervan aan de ene kant, en het geaccepteerd willen worden aan de andere.

Hou ik vast aan mijn culturele identiteit (wel oorbellen)? Hoe verhoudt dit zich tot het feit dat mijn kind niet alleen Boliviaans is (ze moet het zelf beslissen)? Heb ik liever dat mijn kind geaccepteerd wordt, ook al moet ik daarvoor een deel van mijn culturele bagage niet aan haar overdragen (geen oorbellen)? Hoe leg ik het thuis uit? Hoe belangrijk is het voor mij dat ze me accepteren?

Natuurlijk gaat het uiteindelijk het minst om de oorbellen, want mijn moederlijke hormonen zorgden er voor dat er niet eens aan de nagels van mijn kind gezeten mocht worden, laat staan aan de oren. Maar toch gebeuren deze wezenlijke afwegingen in de meest dagelijkse en onopvallende dingen en steeds vraagt de migrant zich daarin af: geaccepteerd worden? Of jezelf blijven?