Een impressie van Artbo 2014, dé kunstbeurs van Colombia

In Bogotá vond afgelopen week de tiende editie van de Feria Internacional de Arte de Bogotá, oftewel Artbo, plaats. De kunstbeurs staat bekend als één van de belangrijkste beurzen van Latijns-Amerika en profileert zich steeds meer als een echte kwaliteitsbeurs. Net als in voorgaande jaren bestond het aanbod uit een goede balans tussen kunstwerken van gevestigde en minder bekende, overwegend Latijns-Amerikaanse, kunstenaars. Genoeg te ontdekken dus.

Het succes van de beurs werd onderstreept door het aantal bezoekers. Tijdens de eerste uren van de beurs werden al 9.500 mensen ontvangen, tegenover een totaalaantal van 25.000 vorig jaar. Verdere cijfers zijn nog niet bekend maar ook de dagen erna bleef het druk. Opvallend was het grote aantal geïnteresseerde Colombiaanse jongeren, die de kunstwerken uitgebreid becommentarieerden en veel foto’s maakten. De aanmeldingen van nieuwe galeries stegen ook dit jaar, met wel 30%. Toch bleef het aantal deelnemers nagenoeg gelijk. Met 66 galeries telde het hoofdgedeelte er maar één meer dan vorig jaar. Wil Artbo niet groeien? Directeur Maria Paz Gaviria legde haar strategie uit. Andere beurzen in de regio, zoals die in Brazilië, zijn veelal een stuk groter en internationaler georiënteerd. Artbo wil best groeien, maar langzaam, doordacht en zonder de kwaliteit van de kunst uit het oog te verliezen.

Zo breidde Artbo dit jaar uit met het nieuwe onderdeel Referentes, een meer museale opstelling van kunstwerken uit de periode 1945-1985 geselecteerd uit het aanbod van de deelnemende galeries. De werken voorzagen het hedendaagse aanbod van een bredere, historische context en lieten zien hoe nauw de oeuvres van hedendaagse kunstenaars vaak verbonden zijn met die van vorige generaties. Het enthousiaste Colombiaanse publiek vond het prachtig. Op zondag, traditioneel de dag waarop het grote publiek massaal toestroomt, stond er bijna continue een rij. De sectie past goed in het beleid van Artbo, dat naast commerciële ook educatieve doeleinden nastreeft. Referentes bestond onder andere uit werk van de Colombiaanse modernisten Eduardo Ramírez Villamizar en Ana Mercedes Hoyos. Kunstenaars die je niet snel op een kunstbeurs tegenkomt. Ook het werk van de relatief onbekende Argentijnse Op Art-kunstenaar Antonio Asis kon worden bewonderd. Interessant was verder een project van Marta Minujin. Van deze Argentijnse kunstenaar waren documenten, foto’s en een video te zien die haar bijdrage aan de in 1981 gehouden vierde biënnale van Medellín registreerden. Als onderdeel van haar serie Deconstrucciones de mitos maakte ze een reusachtig beeld van de Argentijnse tangomeester Carlos Gardel om deze vervolgens in brand te steken.

‘Geometría libre’ van Antonio Asis

Ook het vaste onderdeel Artecámera, bedoeld om jonge kunstenaars die niet door een galerie worden vertegenwoordigd een podium te bieden, kreeg dit jaar meer ruimte. Vijftig talentvolle Colombiaanse kunstenaars mochten, na een strikte selectieprocedure, hun werk presenteren. Ruim een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar. Verschillende kunstenaars lieten zich door de natuur inspireren, een trend die op de gehele beurs naar voren kwam en ook vorig jaar al opviel. Edwin Monsalve had zelfs een hele boom in het beursgebouw geïnstalleerd. Zij het een gevelde boom die gespalkt en ondersteund door stellages aan het ‘herstellen’ was. Het werk wijst onder meer op de kwetsbaarheid van ons ecosysteem en de wijze waarop de mens daarmee omgaat.

‘Sala de rehabilitación’ van Edwin Monsalve

In het hoofdgedeelte van de beurs presenteerde Casas Riegner onder andere werk van Mateo López en Bernardo Ortiz. Beide kunstenaars hebben de laatste tijd veel succes, ook in het buitenland. Op deze beurs waren de grote grijze, met potlood bewerkte, doeken van Ortiz dan ook vrijwel direct uitverkocht. De tekeningen van de zelf ontworpen meubelen van López, tevens opgeleid tot architect, bleken moeilijker te verkopen. De serie gedetailleerde bladen hoort bij zijn nieuwste project Casa Desorientada, een bewoonbaar maar drijvend huis (nog tot 24 november te zien in de botanische tuin van Bogotá). Iets verderop bij Galería de la Oficina trok de installatie van Susana Mejía veel aandacht. De planten en poeders toonden het resultaat van een acht jaar durend onderzoek naar pigmenten die in de Amazone kunnen worden gevonden. Opnieuw geen kunstwerk dat je op een gemiddelde beurs in Europa zou tegenkomen. Binnen de sectie soloprojecten hadden veertien galeries werk van één kunstenaar uitgekozen dat zich op een of andere manier verhield tot ‘het esthetische gebruik van het object’. Galerie 80m2 uit Lima presenteerde hier een fascinerend tapijt met inheemse patronen gemaakt van koperen buizen en een sterk soort riet. De kunstenaar Ximena Garrido-Lecca verbond zo letterlijk moderne en (nog altijd gebruikte) archaïsche constructiematerialen. Een werkwijze die je vaker terugziet in haar sculpturen en installaties.

‘Líneas de fuga’ van Ximena Garrido-Lecca

Achter Artbo staan flink wat investeerders en sponsoren, waaronder de Kamer van Koophandel van Bogotá, tevens initiatiefnemer van de beurs. Niet alleen maken zij het evenement mogelijk, ze proberen ook zoveel mogelijk buitenlandse bezoekers te laten komen. Dit jaar werden maar liefst vierhonderd verzamelaars, curatoren en journalisten uitgenodigd waarvoor vrijwel alles bekostigd werd. Van vliegticket en luxe hotelovernachtingen tot etentjes en feestjes. De aanpak is onderdeel van een grotere marketingcampagne die ervoor moet zorgen dat Colombia’s reputatie wordt gezuiverd van kwalijke associaties met drugs en geweld. Niet alleen in de kunstbeurs wordt geïnvesteerd, ook Bogotá’s theater- en muziekfestival en elektronicabeurs worden flink gesponsord. Op die manier hoopt Bogotá buitenlandse bezoekers en vooral bedrijven aan te trekken, zo vertelde city marketeer Adriana Rodríguez me. Of het werkt? Ik ben in elk geval vast van plan om volgend jaar terug te komen!