Diego Armando Maradona: van linksbenig genie tot socialistisch prediker

Het voetbalspel en de prestaties van Diego Armando Maradona spreken nog immer tot de verbeelding. Met zijn huppelende lichtvoetigheid, karakteristieke dribbel en betoverende linkerbeen won hij zowel met land als club grote prijzen. In 1986 leidde hij als aanvoerder zijn land Argentinië naar de wereldtitel, en een jaar later vierde El Pelusa (Pluisje) met Napoli de eerste landstitel in de clubgeschiedenis. Nog altijd wordt Maradona gezien als een van de beste voetballers die de wereld ooit gekend heeft.

Maradona, geboren in Lanús, een voorstad van Buenos Aires, is van eenvoudige komaf. In een gezin met drie zusters en twee jongere broers groeit hij op in een villa miseria (sloppenwijk) in Buenos Aires. Op archiefbeelden is een 17-jarige Diego te zien op een zanderig trapveldje in de Argentijnse hoofdstad, waar hij vertelt over zijn twee dromen: uitkomen voor het Argentijnse elftal, en met zijn land de wereldtitel veroveren. Een kleine tien jaar daarna, in 1986, zouden Diego’s beide dromen uitkomen, en zou hij in één klap ’s lands meest geliefde voetballer worden.

Wereldkampioenschap 1986

In 1982 woedt een korte, maar hevige oorlog tussen Engeland en Argentinië, met als inzet de Falklandeilanden, of Malvinas. Meer dan zeshonderd Argentijnse soldaten vinden de dood. De kwartfinale tegen Engeland brengt het nog verse nationale drama in herinnering, en biedt de mogelijkheid op sportieve revanche.

Voor de aftrap, wanneer de volksliederen worden gespeeld, ligt er een strijdbare, haast boze blik in de ogen van aanvoerder Maradona. Tijdens de wedstrijd proberen de Engelsen hem op brute wijze uit de wedstrijd te schoppen, maar de Argentijnse aanvoerder houdt dapper stand, en maakt zichzelf uiteindelijk onsterfelijk. Aan het begin van de tweede helft werkt El Pelusa de bal met zijn hand in het doel, en tot ontzetting van de Engelsen wordt het doelpunt goedgekeurd. Luttele minuten later maakt Maradona een van de mooiste doelpunten in de geschiedenis van het wereldkampioenschap voetbal; vanaf de eigen helft soleert hij naar het doel, de ene na de andere Engelsman, tot de doelman aan toe, uitkappend, om vervolgens de bal in het lege net te tikken. Het doelpunt wordt door de FIFA in 2002 verkozen tot doelpunt van de eeuw.

De doelpunten van Maradona tegen Engeland bezorgen hem nog tijdens zijn carrière een mythische status; Diego, die jongen van eenvoudige komaf, heeft de Argentijnen gewroken voor de oorlog enkele jaren daarvoor, en heeft met handen en voeten de Engelsen verslagen, en zo de Argentijnse eer enigszins hersteld. De overwinning is daarom niet alleen sportief, maar ook sociaal en politiek van aard. Hiermee gaat de adoratie voor Maradona verder dan enkel blijdschap om zijn doelpunten en titels; met zijn hand en voeten heeft Diego het leed van duizenden Argentijnen voor eventjes verzacht.

Ook na zijn carrière als voetballer zou Maradona nog vaak in het nieuws komen, waaronder meermaals vanwege zijn opvallende politieke voorkeuren. Kenmerkend daarin: zijn uiterst linkse oriëntatie, zijn weerzin tegen het imperialisme, en zijn sympathie voor de gewone man. De grenzeloze bewondering voor het socialisme heeft Maradona verleid tot het doen van pijnlijke, los van de realiteit staande uitspraken, die afbreuk doen aan zijn bijzondere reputatie.

Maradona’s bewondering voor het socialisme

“Wij zijn allemaal soldaten van Nicolás. Wij zijn allemaal soldaten van la patria grande.” Deze woorden zijn niet decennia geleden gesproken door een guerrillastrijder of een verzetsheld, maar door Maradona, momenteel trainer van FC Fujairah, een ploeg uit de Verenigde Arabische Emiraten. Maradona steunt nog altijd het revolutionaire socialistische gedachtegoed, en uit die steun door het doen van twijfelachtige uitspraken.

Zijn strijdlustige socialistische uitspraken deed Maradona toen hij in november 2017 een bezoek bracht aan Caracas. Daar trapte hij een balletje met president Nicolás Maduro en sprak hij zijn steun uit voor diens regime. Maradona’s lof voor Maduro is hoogst opmerkelijk, gezien de hevige crisis waarin Venezuela zich bevindt. Sinds hij Hugo Chávez opvolgde in 2014, is Maduro een steeds zwaarder dictatoriaal bewind gaan voeren, en het land gaat gebukt onder hyperinflatie, nijpende voedseltekorten en gewelddadige confrontaties tussen burgers en de staat. Logischerwijs heeft Maradona’s steun aan Maduro geleid tot veel kritiek op de Argentijnse held, die blind het socialisme lijkt te steunen, zijn ogen sluitend voor het diepe leed dat het systeem in Venezuela veroorzaakt.

Het was niet de eerste keer dat Maradona zijn bewondering uitsprak voor een socialistische, en discutabele, Latijns Amerikaanse leider. In een interview met de Argentijnse krant Clarín afgelopen jaar memoreert Maradona zijn relatie met Fidel Castro, en benoemt hij wederom zijn eigen socialistische strijdlust. Maradona stelt dat Che Guevera de belangrijkste revolutionair was, met aan het hoofd zijn vriend Fidel Castro. Naar eigen zeggen komt Maradona zelf in het ‘peloton daarachter’.

Na Castro’s overlijden reisde Maradona af naar Cuba om zijn respect te betuigen, en om het Cubaanse volk te overtuigen de socialistische strijd voort te zetten. Het komt wat ongepast over, Maradona die dergelijke uitspraken doet. Er vallen dan ook wat kanttekeningen te plaatsen bij de socialistische overtuigingen van Maradona.

Ten eerste is Maradona zelf al jarenlang in dienst als trainer van diverse clubs in bij uitstek kapitalistische oliestaten als Qatar. Terwijl hij de socialistische revolutie predikt, strijkt hij zelf in Qatar miljoenen oliedollars op. Ten tweede lijkt Maradona’s hang naar een socialistische herinnering meer een echo uit zijn verleden dan een realistische wens. Cuba en Venezuela bieden goede voorbeelden van staten die door een socialistisch systeem volledig gefaald zijn in hun plicht bescherming te bieden aan hun burgers. 

In Argentinië, of eigenlijk in vrijwel heel Latijns-Amerika, zijn sport en politiek onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat kan schitterende momenten opleveren, zoals de omstreden, maar prachtige acties van El Pelusa tegen Engeland. Het is jammer dat Maradona’s huidige uitspraken zijn heldendom van weleer wat doen vervagen; de wraak die hij nam in 1986 met hand en voeten, zullen met zijn woorden nooit te evenaren zijn.