Carnaval in Vallegrande, Bolivia

Foto: Maarten Ros

Vallegrande, een dorp van zo’n negenduizend inwoners op vijf uur afstand van de enorme en drukke stad Santa Cruz de la Sierra (3 miljoen inwoners), huist tijdens carnaval meer dan twee keer zijn inwonersaantal. Vier dagen lang wordt dit pittoreske valleidorpje overstroomd door carnavalbezoekers van ieder soort; mensen afkomstig uit Vallegrande die elders in het land of in de wereld wonen, familie, vrienden of bekenden van dorpsbewoners, hier en daar een nieuwsgierige gringo, maar ook Cruceños (mensen uit Santa Cruz) die aan het groteske, drukke en vaak ook gewelddadige van hun eigen carnaval ontsnappen en dat verruilen voor het kleinschalige en bijna kneuterige carnaval in Vallegrande.

Foto: Maarten Ros

Zoals vaak het geval begint het carnaval met een reeks optochten, waarbij jong en oud georganiseerd in groepen (ook wel comparsas genoemd) gelegenheid krijgt de optochtkar waar ze aan gewerkt hebben trots te kunnen tonen, en vergezeld met een orkest al dansend, zingend en drinkend door de smalle straten van het dorp trekken. De kar van iedere groep wordt bekroond met een in veren, kralen en spiegels opgetogen koningin die omstanders met kussen en glimlachen groet. Gepaard met deze vertoning van kleur, muziek en vreugde gaat een oude traditie: het spelen met water. Met waterballonnen, waterpistolen, flessen, emmers; alles mag en alles kan. Het is een vorm van vriendelijk plagen.

Foto: Maarten Ros

In de dagen erop trekken comparsas door het dorp, met eigen orkest en eigen drank. Gedurende de dag komen ze elkaar tegen en groeten ze elkaar, met een drankje en een complita (hele korte gerijmde liederen met pikante teksten om elkaar te groeten, te plagen en soms zelfs te versieren). Men gaat met zijn comparsa ook bij mensen langs, soms familie van iemand, soms ex-leden of vrienden van de comparsa waar ze met een zelf gebrouwen fruitlikeurtje en een hapje eten worden opgewacht en een poosje blijven dansen. Op de laatste dag, Aswoensdag, wordt carnaval met een begrafenisoptocht op de fontein van de plein letterlijk begraven, en dan komt het feest tot zijn einde, een jaar lang zal het dorp mogen rusten van de carnavaleros.

Foto: Maarten Ros

Carnaval gaat in Vallegrande om het behouden van oude tradities, men kent de carnavalsliederen van hun opa’s en die van hún opa’s en zingen en dansen generatie na generatie mee. Ondanks de druk van een vijf dagen durende verdubbeling van het aantal inwoners blijft de sfeer gemoedelijk en fijn, bijna familiar. Ook de vreemdeling krijgt geen kans om zich als zodanig te voelen of gedragen dankzij de traditie van de te invito (“ik trakteer je”) waarbij men met bekenden en onbekenden van eigen glas proost en drinkt – een traditie die moeilijk af te wimpelen is.